Wat is ADHD en hoe kan een psycholoog je helpen?

Wat is ADHD?

Als je ADHD (attention deficit hyperactivity disorder) hebt, ook wel aandachtstekort-hyperkinetische stoornis of aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis genoemd, betekent dat dat je een stoornis hebt waarbij je het moeilijk vindt om je aandacht ergens bij te houden en je heel erg druk bent (hyperactief). Iedereen is wel eens druk of kan niet zo goed opletten, maar als je ADHD hebt heb je hier wel erg vaak last van.

ADHD is een meestal aangeboren en erfelijke afwijking van kleine onderdelen van de hersenen. Dit kan ervoor zorgen dat je je moeilijk kunt concentreren en snel afgeleid bent (aandachtsproblemen), ondoordacht beslissingen neemt en te snel tot actie overgaat (impulsiviteit) en lichamelijk overactief bent of dat je je altijd onrustig voelt (hyperactiviteit). ADHD zonder hyperactiviteit noemde men vroeger ook wel ADD.

ADHD is een neurobiologische aandoening, waarbij er een aantal handelingen met de neurotransmitters niet werken zoals het hoort.. Dit gebeurt in de hersenen. De afgifte van stofjes genaamd dopamine en noradrenaline spelen hierbij een grote rol. Deze stofjes zijn nodig om een boodschap van de ene zenuwcel naar de andere over te brengen. De hersenen verwerken alle opdrachten door voortdurende communicatie van zulke zenuwcellen. Geschat wordt dat het maar liefst om zo’n 100 miljard cellen gaat. Daarom kan je je waarschijnlijk wel voorstellen dat een weliswaar subtiele andere werking van de neurotransmitters zich uiteindelijk uit in ander gedrag.

Symptomen

Volwassenen met ADHD hebben vaak te maken met een groot aantal kenmerken:

• Te laat komen
• Gevoel van onderpresteren
• Moeite met organiseren
• Uitstelgedrag
• Enthousiast en ongeremd
• Behoefte aan kicks
• Verslavingsgevoelig
• Snel verveeld
• Makkelijk afgeleid, neiging om af te haken of weg te dromen tijdens gesprek
• Druk praten
• Eigenwijsheid
• Chaotisch en rusteloos gedrag
• Moeite met autoriteit
• Vaak wisselen van baan
• Snel gefrustreerd zijn

Bij kinderen is het vaak nog veel duidelijker merkbaar. Vooral op de basisschool is er een patroon zichtbaar:

• Moeite om stil te blijven zitten
• Snel zijn afgeleid
• Moeilijk op je beurt kunnen wachten
• Van de ene activiteit naar het andere hollen
• Niet rustig kunnen spelen
• Overdreven veel praten
• Anderen in de rede vallen
• Niet luisteren naar wat anderen zeggen
• Zich vaak in gevaarlijke situaties storten
• Moeilijk instructies kunnen volgen
• Moeite met taken afmaken
• Anders reageren op straf en beloning
• Veel kwijtraken of vaak iets verliezen
• Moeilijk blijvend de aandacht vast te houden
• Zichzelf moeilijk onder controle kunnen houden

Diagnose ADHD

ADHD kan nog niet worden vastgesteld met een lichamelijk onderzoek of met het maken van een foto van de hersenen. Het wordt vastgesteld aan de hand van het gedrag van de persoon zelf. Om de diagnose ADHD vast te kunnen stellen, moet voldaan worden aan een aantal kenmerken volgens de DSM-5. De DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) is wereldwijd het meest gebruikte classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen.

De huisarts stelt vast of er aanwijzingen zijn die kunnen duiden op ADHD en verwijst indien nodig door naar een gezondheidszorg psycholoog (GZ-Psycholoog). Een GZ-Psycholoog mag een diagnoses stellen. De kenmerken van ADHD zijn al vanaf de vroege jeugd aanwezig. Het constateren van ernstige problemen bij het functioneren thuis, op school en/of op het werk door ADHD staat centraal bij het stellen van de diagnose.

Behandeling ADHD

Als je eenmaal onder behandeling bent bij een psycholoog leer tijdens de behandeling de verschijnselen waar je last van hebt te herkennen. Ook leer je bijvoorbeeld hoe je je dag structuur kunt geven. Samen met de behandelaar bekijkt je ook hoe je je sterke kanten beter kunt gebruiken. Bijvoorbeeld in een nieuwe opleiding of baan. Verder leer je om je te ontspannen en om te gaan met stress. Ook leer je hoe je beter met anderen omgaat.

Een belangrijk onderdeel bij kinderen met ADHD kan medicatie zijn. Door de medicatie worden ze rustiger in hun hoofd, zijn ze minder snel boos en kunnen ze beter opletten op school. Een nadeel van medicijnen kan zijn dat ze niet goed in slaap komen.

Kosten behandeling ADHD

psycholooglijn.nl/kosten