Chronische vermoeidheid symptomen en kenmerken

Chronische vermoeidheid symptomen en kenmerken

Je bent moe. Het lijkt misschien heel makkelijk, maar extreme vermoeidheid wordt heel moeilijk herkend. Vermoeidheid als klacht dan, want dat je moe bent weet je meteen. Je hebt al zo vaak gehoord “het hoort erbij, iedereen is wel eens moe”. Je houdt jezelf in eerste instantie voor: je moet gewoon een weekeindje goed uitrusten of je bent aan vakantie toe. Maar als dat niet helpt, dan begint het zoekproces.

Soms kunnen de vermoeidheidsklachten langer dan zes maanden aanhouden. In dat geval kan sprake zijn van het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en dat is niet hetzelfde als chronische vermoeidheid. Het is belangrijk om te weten dat er een verschil zit tussen chronisch moe zijn en CVS.

Iemand die chronisch moe is, heeft niet automatisch een specifieke aandoening. Er kunnen meerdere oorzaken, symptomen en kenmerken zijn. Bij CVS is een specifieke diagnose vast te stellen en moet het gevoel van 'altijd moe en lusteloos zijn' langer dan 6 maanden aanhouden.

Chronische vermoeidheid herkennen

Er is niet echt een specifieke chronische vermoeidheid of CVS test die je kan afnemen. Wel zijn de symptomen bekend. De belangrijkste symptomen en kenmerken worden hieronder beschreven:

• Je bent al 6 maanden of langer achter elkaar erg moe. De arts en jij weten niet waarom je zo moe bent. Rusten helpt niet tegen de moeheid.
• Door de vermoeidheid kun je veel minder dingen doen dan je gewend was. Je hebt bijvoorbeeld moeite met je werk, studie, huishouden, sport of leuke dingen doen met familie en vrienden.
• Problemen met je geheugen en concentratie.
• Je bent niet uitgerust als je wakker wordt.
• Je bent nog lang heel moe nadat je actief bent geweest.
• Pijn in spieren of gewrichten.
• Meer of vaker last van hoofdpijn.
• Lymfeklieren in de hals of oksels zijn gevoelig.
• Constant gevoel van uitputting

Oorzaken

Er kunnen verschillende oorzaken zijn van chronische vermoeidheid. Deze kunnen veroorzaakt worden door lichamelijke klachten, mentale klachten of door hooggevoeligheid.

• Lichamelijke klachten Zonder dat je het weet kan er een gezondsheidskwestie de oorzaak zijn waar je geen besef van hebt. Zo kan een tekort aan vitamines voor moeheid en lusteloosheid zorgen. Vaak is het een tekort aan vitamine B12, B6 en/of D3. Ook een magnesium tekort kan meespelen. Om hier zeker van te zijn kan je jezelf laten onderzoeken.

• Mentale klachten Misschien worstel je met een of meerdere issues waar je veel stress van krijgt en je constant over loopt te piekeren. Misschien ben je bewust van deze issues, of misschien ook niet. Door met een psycholoog te praten krijg je hier beter inzicht van. Deze psycholoog kan je ook helpen met de juiste oplossing.

• Hooggevoeligheid Mensen die te maken hebben met hoogsensitiviteit worden ook wel Hoogsensitieve Personen genoemd (HSP). Ze zijn een stuk gevoeliger voor prikkels waardoor de kans op chronische vermoeidheid ook een stuk groter is. Vaak hebben deze mensen moeite oom nee te zeggen en ervaren zij vaak druk van buitenaf.

Diagnose voor chronische vermoeidheid

De diagnose chronische vermoeidheid wordt gesteld door de huisarts. De huisarts kijkt eerst naar de uitslagen van het bloedonderzoek en het lichamelijk onderzoek. Die moeten allemaal goed zijn.
Jij bent helemaal onderzocht. Uit het onderzoek bleek dat je geen andere ziekte hebt. Als dat wél zo was, zouden je klachten ook daardoor kunnen komen.
Als het zeker is dat jij lichamelijk niets mankeert, kan de huisarts vaststellen dat je CVS hebt. Die diagnose wordt gesteld op basis van wat jij vertelt over je vermoeidheid en andere klachten.
Als je langer dan zes maanden klachten hebt kán het CVS zijn. Wanneer je klachten korter dan zes maanden bestaan kan het ook een gewone moeheid zijn. Bijvoorbeeld na een virusinfectie.

Behandeling; wat te doen

Wat te doen in het geval van chronische vermoeidheid? Wanneer je jezelf in meerdere symptomen herkent is het belangrijk dat je de precieze oorzaak nagaat maar vooral ook een oplossing vindt. Samen met een psycholoog bekijk je welke gedachten en reacties je zou kunnen veranderen om beter met jouw klachten om te gaan. Stap voor stap bekijk je of je je leven zo kunt inrichten dat het wat beter met je gaat. Deze behandeling heet cognitieve gedragstherapie (CGT).

Met de psycholoog bekijk je eerst wat er allemaal met je gebeurt door de klachten. Wat doen de pijnklachten of moeheid met je? Hoe houdt je het vol? Wat doen de klachten met je lichaam? Is je gedrag, je gevoel, je manier van denken veranderd door je klachten? Ga je anders om met de mensen om je heen sinds je zo moe bent? En wat doen al die veranderingen weer met de klachten?

De psycholoog leert je om op een andere manier naar je klachten te kijken. Hij of zij leert je om er op zo’n manier mee om te gaan dat je er wat minder last van hebt. Je gedrag, gevoel en manier van denken kunnen daardoor veranderen. Deze veranderingen helpen meestal om de klachten te verminderen. Je kijkt samen of het lukt om geleidelijk weer actiever te worden. Zo kun je langzaam de dingen die voor je belangrijk zijn weer doen. Welke doelen je precies hebt met je behandeling, bepaal je bij het begin van de behandeling zelf, in overleg met je psycholoog.

Kosten

psycholooglijn.nl/kosten

Bronnen: Stichting ME en CVS

Radboud UMC